De stoker en de machinist
Of de kinderen dat liedje nog leren weet ik niet. Ik geloof dat er überhaupt weinig gezongen wordt op de basisscholen van ons goede vaderland. Maar dit terzijde. Ik leerde het ooit, in de tijd dat je op bijna alle stations nog een kommetje he-, een kommetje hete soep kon eten. In die tijd liep er sowieso nog personeel op stations rond: niet altijd een stoker en een machinist, maar in ieder geval een stationschef, een loketbeambte en een koffieverkoper. Allemaal overbodig gemaakt.
Net als de meeste stationsgebouwen. Wat restte, waren winderige haltes met tochtige hokjes en verder helemaal niks. De spoorwegen noemden het 'vooruitgang' en 'efficiency'. Maar de gevolgen waren navenant en wrang: een unheimisch gevoel bij veel reizigers. Vernielingen te over. En, wat sociaal gezien nog zwaarder telt, het verlies aan ongeschoold maar zeer nuttig en nodig werk.
De marktwerking (u voelt 'm aankomen, ook deze column heeft een antikapitalistische strekking) heeft ervoor gezorgd dat er miljarden euro's omgaan onder de bovenbazen en dat er ongehoord bezuinigd werd in die andere categorie. Schoonmakers, straatvegers, stationspersoneel, wisselwachters en wijkagenten hebben het veld geruimd. We staan met z'n allen als burgers op het kale winderige perronnetje van de moderne maatschappij.
Zoek het uit. Red jezelf. Maar nu lijkt de wal het schip te keren. Want wat las ik in de krant: de minister van volksgezondheid vindt dat de marktwerking in de zorg wel erg ver doorgeschoten is. Het heeft even geduurd, voor dat inzicht in Haagse kringen doordrong – wij wisten het allang. Maar goed, beter laat dan nooit.
En wat stond er nog meer in de krant: de Nederlandse Spoorwegen gaan tientallen stations opwaarderen. Een toilet, een huiskamer, personeel. Ik voel me bepaald niet thuis bij van die nationalistische dwepers-met-vroeger. Wie zegt dat vroeger alles beter was, is een regelrechte dwaas met een selectief geheugen. Van de terugkeer van de gulden verwacht ik geen heil en van een Nexit alleen maar onheil. Maar een kommetje hete soep op de stoep van een stationnetje – ja, dat wil ik graag terug!
(Deze column is geschreven door Egbert van der Weide, emeritus dominee, woonachtig in Warmond en verschijnt wekelijks in deze krant)